Iceland Liechtenstein Norway grants Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

O projekcie

2021-08-05 11:34:15 (ost. akt: 2021-09-02 15:13:42)

Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – III etap

Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie realizowało w oddziale, w Muzeum Warmińskim/Zamku w Lidzbarku Warmińskim dwa projekty w ramach dotychczasowych edycji Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014. Były to: „Ratunkowe prace konserwatorskie krużganków zamku – prowadzone w latach 2009-2011” oraz „Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – II etap”, realizowany w latach 2014-2016. Obydwa dotyczyły poprawy infrastruktury, konserwacji i rewaloryzacji obiektu, i przyczyniły się w dużej części do zahamowania dalszej degradacji, odkrywając jego ogromną historyczną i artystyczną wartość.

W pierwszym etapie zostały zabezpieczone unikatowe, gotyckie polichromie krużganków lidzbarskiego zamku. Drugi etap dotyczył głównie poprawy infrastruktury obiektu i najpilniejszej konserwacji odkrytych malowideł krużganków. Projekt obejmował m.in. remont dachów czterech skrzydeł i wież zamku, konserwację elewacji, modernizację sieci elektrycznej, odgromowej, wod.-kan., p.poż. Przeprowadzono adaptację piwnicy w skrzydle północnym na cele wystawowe, konserwację wybranych zabytków ruchomych. Wyremontowano podstawową infrastrukturę, część pomieszczeń, przygotowano nową wystawę dotyczącą dziejów budowlanych zamku. Wzrosła liczba odwiedzających, ale wszystkie te działania w niezadowalającym stopniu przyczyniły się to do wzbogacenia oferty zamku w dziedzinie edukacji, kultury, a także dochodowości. Nadal problemem jest niewielkie zaangażowanie lokalnej społeczności w wydarzeniach kulturalnych i edukacyjnych organizowanych przez Muzeum.

Dzięki realizacji poprzednich etapów został odkryty ogromny potencjał zamku, ale nie jest on w pełni wykorzystany. Zamek biskupów warmińskich usytuowany jest na uboczu, na Warmii, w północno-wschodniej Polsce, poza głównymi szlakami turystycznymi. Zważywszy na wartość historyczną i artystyczną miejsca, frekwencja na poziomie pięćdziesięciu tysięcy turystów rocznie nie odpowiada w dostateczny sposób możliwościom Muzeum w zakresie planowanej oferty kulturalnej i edukacyjnej.

Główne powody podjęcia decyzji o realizacji projektu to przede wszystkim słabe uczestnictwo lokalnej społeczności w życiu Muzeum i mały procent turystów z regionu, to sfery, które dzięki realizacji projektu należy poprawić. Problem rozwiązania braku zaangażowania i identyfikacji lokalnej społeczności z miejscem, jest priorytetem działań i powodem do realizacji projektu.

Muzeum przeprowadziło szerokie konsultacje społeczne, rozesłało i dystrybuowało ankiety, pytało różne grupy społeczne, starało się dotrzeć do wszelkich grup, osób o specjalnych potrzebach. Program, który na tej podstawie został opracowany, daje szansę na rzeczywisty rozwój miejsca, pełne zaangażowanie społeczne oraz wykorzystanie potencjału tego unikatowego zabytku — Pomnika Historii, gotyckiego zamku i jego ponad 600-letniej historii. Zwłaszcza że historia miejsca wyjątkowo mocno pokazuje historię regionu, kultury, sztuki, duchowości, do tego w silnym, ponad trzystuletnim związku z Rzeczpospolitą.

Muzeum nawiązało kontakt z miejscowym biznesem, tak, aby po realizacji trzeciego etapu prac przy zamku, przedsiębiorcy mogli być partnerem, poprzez współorganizację różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych, czy chociażby korzystali odpłatnie z infrastruktury zamku. W tym projekcie Muzeum chce m.in. odtworzyć ogrody biskupie, uczytelnić relikty pałaców na międzymurzach, zadbać o otoczenie zamku. Walący się mur obronny okalający zamek wyremontować metodą ekologiczną, z tzw. zieloną koroną murów. To spowoduje diametralną zmianę wizerunku zamku, a społeczność miasta zyska dodatkowy teren zielony. Muzeum zbudowało wokół tego szeroką ofertę kulturalno-edukacyjną, przyrodniczą, archeologiczną, na tyle atrakcyjną, że zamek może stać się miejscem tętniącym życiem. Remont i konserwacje dotychczas nieużytkowanych pomieszczeń zamku w ramach tego projektu dają możliwość stworzenia nareszcie, prawdziwej sali edukacyjnej (przyziemie zamku) oraz miejsca na konferencje, spotkania, warsztaty, bo tak zaprojektowane zostało do tej pory nieużytkowane pomieszczenie dawnej zamkowej kuchni (przyziemie).

Gotycki zamek lidzbarski, siedziba Muzeum Warmińskiego do tej pory nieprzystosowany jest dla osób niepełnosprawnych ruchowo, dopiero dzięki temu projektowi będzie dostępne dla tych osób całe przyziemie i całe otoczenie, międzymurza, sucha fosa, pałac międzymurzu południowym (parchamie).

Projekt zakłada powstanie aż trzech, nowych miejsc pracy, posłużą one zapewnieniu nie tylko trwałości projektu, ale rzeczywistej możliwości powiększenia i funkcjonowania nowej oferty kulturalnej i edukacyjnej. Poprawie zarządzania kulturą posłuży system szkoleń zawartych w projekcie, a szereg przeprowadzonych rozmów, spotkań z biznesem, a nie tylko planowany wzrost oferty, cen biletów, mamy nadzieję, przełoży się na wzrost dochodowości muzeum. Prace dotyczące infrastruktury, realizacja nowych wystaw, zagospodarowanie otoczenia, oferta edukacyjno-kulturalna, powołanie szkoły fotografii, współpraca z dwoma partnerami norweskimi, wszystko, co zawarte jest w tym projekcie, przyczyni się do pełnego wykorzystania potencjału unikatowego miejsca, jakim jest zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim.